Zasady pisania kondolencji

Kondolencje z powodu śmierci powinny mieć krótką formę i być napisane oficjalnym językiem. Zaczyna się je od zwrotu grzecznościowego skierowanego do adresata (np. "Szanowny Panie Janie", "Droga Ciociu" itp.). Zaraz potem nadawca powinien wspomnieć o otrzymaniu wiadomości dotyczącej śmierci danej osoby i przekazać wyrazy współczucia.

Dalszą treść kondolencji należy dobrze przemyśleć. Przyjmuje się, że nadawca powinien napisać 2-4 ciepłe zdania o zmarłym, o wspomnieniach z nim związanych, lub o tym, jak ważnym był on dla nadawcy człowiekiem. Wiadomość nie może jednak być napisana językiem potocznym, ani urażać uczuć adresata.

Składając kondolencje dla rodziny, pod koniec jeszcze raz można wyrazić wyrazy współczucia, a także zaoferować wsparcie w tych trudnych dla niej chwilach. Kondolencje kończy się zwrotem grzecznościowym (np. "z wyrazami szacunku") i własnoręcznym podpisem.

Ogólne zasady pisania kondolencji zalecają unikania zdrobnień i nieformalnych zwrotów. Przed napisaniem "niech Bóg ma Cię w swojej opiece", lub "będziemy się za Ciebie modlić", warto upewnić się, czy adresat na pewno jest wierzący. Kondolencje powinny być napisane starannie poprawną polszczyzną.

Przykłady kondolencji

Poniżej prezentujemy kilka przykładów tego, jak napisać kondolencje. Zawsze jednak warto zastanowić się nad własną treścią życzeń pogrzebowych, by miały one bardziej osobisty charakter.

Szanowna Pani Halino,

śmierć Pana Jana jest dla nas ciosem. Pan Jan był człowiekiem o ogromnym sercu i niezwykle zaangażowanym członkiem naszej fundacji. Będzie brakować nam jego poczucia humoru i pomysłowości.

Przekazujemy wyrazy głębokiego współczucia dla Pani i rodziny. Jeśli możemy jakoś pomóc w tym trudnym czasie, pozostajemy do dyspozycji.

Z wyrazami szacunku,

Pracownicy Fundacji XYZ

Drogi Kuzynie,

z ogromnym bólem przyjąłem wiadomość o śmierci Twojego ojca. Wujek zawsze imponował mi swoją cierpliwością i ciekawością świata. Jestem zaszczycony, że mogłem towarzyszyć mu w kilku wspaniałych podróżach.

Przyjmij proszę moje najszczersze kondolencje. Jeśli potrzebujesz jakiejś pomocy, nie wahaj się prosić. 

Łącząc się w bólu,

XYZ

Szanowna rodzino prof. Jana Kowalskiego,

proszę przyjąć nasze kondolencje z powodu jego śmierci. To nieoceniona strata dla świata nauki. Pan profesor był dla nas wspaniałym mentorem i ogromnym autorytetem. Ogromnie będzie nam brakować jego wykładów.

Łączymy się w bólu i służymy wsparciem,

Studenci Uniwersytetu Warszawskiego

Cytaty i złote myśli w kondolencjach

Wiele osób zastanawia się, czy umieszczanie cytatów lub złotych myśli w kondolencjach jest dobrym pomysłem. Zdecydowanie tak - właściwie dobrane słowa sprawiają, że przekaz staje się jeszcze bardziej przemyślany. Słowa znanych ludzi chociaż trochę łagodzą rodzinie zmarłego żałobę. Przypominają, że śmierć dotyczy nas wszystkich. Wspaniale, gdy cytat pochodzi z ulubionej książki lub filmu zmarłego. Jeśli jednak nie da się takiego znaleźć, można skorzystać ze znanych złotych myśli światowych sław, na przykład naszej noblistki, Wisławy Szymborskiej: Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci.

Umieszczając w kondolencjach cytat, zawsze wypada podać jego autora. Po za samym cytatem, w kondolencjach powinno znaleźć się też ciepłe słowo skierowane od ich autora do nadawcy np. "łącząc się w żałobie", "przekazując wsparcie" itp. Pod kondolencjami oczywiście musi znaleźć się też imię i nazwisko adresata. 

Kondolencje po angielsku

Coraz więcej Polaków przyjaźni się lub pracuje z obcokrajowcami. Nic więc  dziwnego, że wielu z nich szuka odpowiedzi na pytanie: jak napisać kondolencje po angielsku czy też jakie są zwyczaje pogrzebowe w Anglii. Zasady formułowania kondolencji pozostają podobne: powinny one być stosunkowo krótkie i mieć oficjalną formę. Poniżej przedstawiamy kilka zwrotów po angielsku, które mogą przydać się przy przekazywaniu wyrazów współczucia z powodu śmierci.

  • My condolences to you and your family. - Moje kondolencje dla Ciebie i Twojej rodziny.

  • We're sorry for your loss. - Przykro nam z powodu Twojej straty.

  • Don’t hesitate to call if you need me. - Nie wahaj się zadzwonić, jeśli będziesz mnie potrzebował.

Kiedy składa się kondolencje?

Przyjęło się, że kondolencje składa się wkrótce po otrzymaniu informacji o śmierci danej osoby. Najlepiej zrobić to osobiście, jednak w przypadku dużej odległości pomiędzy rozmówcami, można też złożyć kondolencje telefonicznie. Osoby, które zastanawiają się, jak złożyć kondolencje, mogą zrobić to też, pisząc odręcznie list - trzeba jednak pamiętać, że ten trafi do odbiorcy z kilkudniowym opóźnieniem. 

W polskiej tradycji wyrazy współczucia przekazuje się też rodzinie zmarłego zaraz po ceremonii, gdy goście złożą już swoje wiązanki pogrzebowe. Członków rodziny wypada serdecznie przytulić i ponownie zaoferować swoje wsparcie. W złym tonie jest przedłużanie rozmowy. Trzeba pamiętać o tym, że bliscy zmarłego potrzebują teraz czasu dla siebie, a jeszcze inni żałobnicy czekają ze swoimi kondolencjami w kolejce. 

Kondolencje w prasie

Jak składać kondolencje w przypadku śmierci starszej lub też znanej osoby? W dobrym guście jest umieszczenie ich w lokalnej, lub ogólnokrajowej prasie. Starsze osoby wciąż czytają papierowe wydania gazet, a dawniej przekazania kondolencji tą drogą wymagała etykieta. 

Kondolencje przekazane przez prasę są też rozwiązaniem wtedy, gdy nadawca osobiście nie znał osoby zmarłej i jej bliskich. W ten sposób wyrazy wsparcia dla rodziny przekazać mogą fani zmarłego sportowca, aktora, czy celebryty. 

Składanie kondolencji przez SMS i media społecznościowe

W dobie nowoczesnych technologii wiele osób zastanawia się, czy kondolencje SMS to dobry pomysł. Specjaliści od etykiety zgodnie twierdzą, że nie - forma SMS odbiera powagę przekazu. Zdecydowanie lepiej zadzwonić do osoby będącej w żałobie. Kondolencje SMS wypada przesłać tylko wtedy, gdy nadawca naprawdę nie ma innego wyboru (np. mając problemy z zasięgiem). 

Jak złożyć kondolencje za pomocą portali społecznościowych i czy wypada to robić? Tu zdania są podzielone. Jeśli rodzina zmarłego umieści informację o śmierci na Facebooku lub innym portalu, złożenie kondolencji w tym samym miejscu jest jak najbardziej wskazane. Absolutnie nie wypada jednak wrzucać samych smutnych buziek (tzw. emotikonów), które służą do komunikacji nieformalnej. Kondolencje przekazywane przez media społecznościowe nadal muszą zachować swoją oficjalną formę.

Czego nie wypada robić?

Kolejną zasadą mówiącą o tym, jak złożyć kondolencje rodzinie zmarłego, jest to, by nie robić tego już po dniu pogrzebu. To moment, od którego bliscy muszą zacząć układać sobie życie po stracie, jakiej doznali, a ran nie wolno rozdrapywać. Niewskazane jest też jeszcze większe pogrążanie rodziny w smutku. Nie wypada więc na przykład pytać, jak bliscy zmarłego poradzą sobie bez niego. W bardzo złym guście jest też skupianie uwagi na sobie w czasie, gdy bliscy zmarłego przyjmują kondolencje. Nie wypada głośno rozmawiać, wtrącać się, czy głośno rozpaczać przy mogile. Niewiele osób wie o tym, że oferują swoją pomoc rodzinie, nie powinno się wspominać o kwestiach finansowych. Na to również jest czas dopiero po pogrzebie.

Uszanuj życzenia rodziny zmarłego

Niektóre rodziny po śmierci ukochanej osoby są w tak dużym szoku, że kontakty z innymi osobami ograniczają na jakiś czas do minimum. Na pogrzebie dziękują wszystkim za przybycie, jednak nie życzą  sobie kondolencji. Jak wtedy zareagować? Oczywiście trzeba uszanować wolę rodziny. Usilne próby złożenia kondolencji po pogrzebie są wtedy większym faux-pas niż niezłożenie ich wcale. 

Jak przyjmować kondolencje?

Kolejną kwestią, którą warto poruszyć jest to, jak powinno się przyjmować kondolencje z powodu śmierci bliskiej osoby. Mimo bólu, jaki czuje żałobnik, zawsze powinien on zachować szacunek dla znajomych i dalszych przyjaciół zmarłego.  Wyrazów współczucia należy wysłuchać z zainteresowaniem, a na koniec szczerze podziękować za okazane wsparcie. Zasada ta ma miejsce również wtedy, gdy kondolencje składa zwaśniony członek rodziny. Pomimo niezgody, osoba przyjmująca kondolencje powinna przyjąć wyciągniętą dłoń i podziękować za wyrazy współczucia.