Epitafium - co to?

Termin epitafium może brzmieć obco i tajemniczo, jest to jednak po prostu określenie napisu umieszczanego na nagrobku. Są to z reguły sentencje, które mają upamiętniać lub wychwalać pamięć zmarłego. Nazwa pochodzi od greckiego słowa ἐπιτάφιος, czyli „nad grobem”, a sama praktyka umieszczania sentencji na grobach istnieje już od czasów starożytnej Grecji.

Epitafia nagrobne mogą przybierać różne formy. Do najczęściej spotykanych należą krótkie wyrażenia kojarzone z pożegnaniem i pamięcią o zmarłych jak „Spoczywaj w pokoju”, ale trafiają się też bardziej spersonalizowane sentencje czy nawet fragmenty utworów poetyckich.

Jaki jest cel umieszczenia epitafium na nagrobku?

Rola, jaką pełnią epitafia cmentarne zależy w dużej mierze od powodu, który stoi za ich umieszczeniem na nagrobku. Ich zadaniem może być zarówno upamiętnienie zmarłego poprzez wychwalanie jego zalet czy osiągnięć, jak i poprzez wyrażenie tęsknoty przez bliskich opłakujących stratę, stając się w ten sposób swego rodzaju ostatnim pożegnaniem. Mogą też być wyrazem szacunku wobec dokonań lub nawet stanowić podsumowanie całego dorobku życiowego, podkreślając wartości charakteryzujące daną osobę.

Wybór epitafium nie zawsze jest jednak zadaniem dla osób organizujących pogrzeb, ponieważ niektórzy już za życia sami wybierają ważny dla siebie cytat czy też samodzielnie napisany tekst, mający pełnić rolę przesłania dla osób odwiedzających grób. O takiej decyzji można poinformować członków rodziny lub też pozostawić stosowne dyspozycje w testamencie. W tym przypadku umieszczenie epitafium na nagrobku pozwala na pozostawienie po sobie konkretnej wiadomości, na przykład pożegnania czy pocieszenia dla bliskich.

Jak wybrać epitafium na pomnik?

Wybranie odpowiedniej sentencji lub cytatu na nagrobek nie jest łatwym zadaniem — niezwykle trudno znaleźć napis, który w zaledwie kilku słowach wyrazi wszystko, co chce się przekazać. Najlepiej też stosować się do zaleceń, jakie pozostawił po sobie zmarły lub, w przypadku ich braku, dokonać wyboru po uwzględnieniu gustu i przekonań danej osoby, by mieć pewność, że wybrany tekst nie będzie z nimi sprzeczny. Warto wystrzegać się na przykład umieszczania epitafium o wydźwięku typowo religijnym na nagrobku osoby, która wyraźnie podkreślała brak wiary w ciągu swojego życia, a wybierając cytat, należy dobrze zweryfikować jego źródło i faktyczne znaczenie, by mieć pewność, że ma on właściwe przesłanie.

Epitafium - przykłady

Poza spersonalizowanymi epitafiami, dużą popularnością cieszą się też proste napisy, pozwalające na pożegnanie i upamiętnienie zmarłego, na przykład:

  • Spoczywaj w pokoju

  • Na zawsze w naszych sercach

  • Śpij Aniołku

  • Pokój jego dusz

Wybór epitafium jest kwestią bardzo indywidualną i poza ogólnymi radami opisanymi powyżej, nie ma konkretnych reguł pozwalających na podjęcie ostatecznej decyzji. Jeśli zmarły przed śmiercią nie przygotował swojego epitafium samodzielnie, warto oprzeć się na swoich emocjach oraz znajomości charakteru i wartości, jakimi dana osoba kierowała się za życia. Należy przede wszystkim pamiętać, że jego treść powinna być spójna z rolą, jaką ma pełnić i dopasowana do konkretnego przypadku. Nie zawsze trzeba jednak szukać unikalnych rozwiązań, świetnie sprawdzają się też popularne sentencje nagrobne.